Osmanlı tarih yazıcılığının en iyi örneklerinden biri…
Prof. Dr. Necdet Öztürk'ün sadeleştirdiği, Cihânnümâ olarak bilinen bu eser, Mevlana Mehmed Neşrî tarafından yazılmış ve İkinci Bayezid'a sunulmuştur.
Sultan İkinci Bayezid devri (1481-1512) tarihçilerinden Neşrî, eserinin başında, kısa bir girişten sonra, Oğuzlar, Türkiye Selçukluları ve Karamanoğulları ile ilgili özet bilgiler verir. Ardından 1288 yılı olaylarıyla başlattığı Osmanoğulları'nın siyasi tarihini, Kara Boğdan Gazası (Ağustos 1485) ile bitirir.
Osmanlı'nın kuruluş zamanlarını, devlet haline gelişini, karışıklıklarla geçen fetret devrinin ayrıntılarını ve Fatih Sultan Mehmed Han'la imparatorluğa giden yolu kaleme alan Neşrî, kitapta ayrıca Osmanlı vezirlerinin yaptırdıkları hayır kurumlarını anlatır. Ardından ilim adamları, dervişler/abdallar ve şeyhlerin adlarını sayar ve İkinci Bayezid'e yazdığı 'Kaside' ile eserini tamamlar.
Aşiretten İmparatorluğa Osmanlı Tarihi, kuruluş ve yükseliş dönemlerine ait Osmanlı tarih yazıcılığının en iyi örneklerinden biridir. Güvenilir bir tarihçinin kalemiyle, akıcı ve anlaşılır bir Türkçe ile yazılmış olan bu eser keyifle okunacak bir tarih kaynağıdır.
İlk iki yüzyılın Osmanlı tarihi olayları en geniş ve en doğru biçimde Neşri Tarihi’nden okunur.
Mevlânâ Mehmed Neşri;15. yüzyılın en tanınmış tarihçilerinden olan Neşrî’nin hayatı hakkında yeterince bilgi sahibi değiliz. Doğum yeri ve tarihi kesin olarak belli değildir. Bursa’da eğitim gördü. Bu şehirdeki Sultaniye Medresesi müderrisi iken 1520’de öldüğü tahmin ediliyor. Neşrî, onun şiirlerinde kullandığı takma adıdır. Kitâb-ı Cihannümâ [dünyayı gösteren kitap] adlı eseri altı kısımlık bir dünya tarihidir. Eserin ancak Osmanlı tarihi ile ilgili altıncı kısmı günümüze kadar gelebilmiştir. Bu bölüm üç kısma ayrılır: “Oğuzlar”, “Türkiye Selçukluları” ve “Osmanlılar”. Osmanlı tarihi 1288’den 1485 yılına kadar gelmektedir. Neşrî’nin kendisinden sonraki tarihçilere tesiri büyük olmuştur. O, 14-15. yüzyıl Osmanlı tarihini çağdaşı diğer tarihçilere göre daha geniş tuttuğu gibi, daha doğru bilgiler vermeye çalışmıştır. Cihannümâ, Türkçe yazılan ilk dünya tarihi olması bakımından da ayrı bir öneme sahiptir.
Necdet Öztürk;
1949 Düzce doğumlu. Arifiye İlköğretmen Okulu ve Çapa Yükseköğretmen Okulu’nu yatılı okudu. İlkokul öğretmenliği (1972/73) yaptı. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü’nü bitirdi. Lise tarih öğretmenliği (1977/79; 1982/85) yaptı. Vatani vazifesini yedek subay olarak yerine getirdi (1979/1981). Kabataş Erkek Lisesi tarih öğretmeni iken Marmara Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi’ne araştırma görevlisi olarak naklen atandı (1985). Hadîdî’nin Tevârih-i Âl-i Osman’ı üzerindeki çalışması ile Dr. unvanını aldı (1986). Yardımcı doçent (1989/92) olarak çalıştı. Daha sonra Doçent (1992) ve Profesör (1998) unvanlarını aldı. Çalışmalarını 15. yüzyıl Osmanlı kroniklerinin yayınları üzerinde yoğunlaştıran Öztürk aynı Üniversitede öğretim üyeliğini sürdürmektedir. Çok sayıda sempozyum, kongre bildirileri ve makaleleri yanında 15. yüzyıl Osmanlı tarih kaynağı yayını bulunmaktadır. Almanca bilmektedir. Evli ve iki çocuk babasıdır.
Optik Formlar
